Fietsen: Fabian Cancellara heeft alles bereikt. Hij werd wereldkampioen en Olympisch kampioen. Maar hij weet ook wat het betekent om op de grond te liggen. In een interview adviseert de Zwitser jonge sporters om een mental trainer te nemen. Ze hadden immers geleden in de afgelopen maanden. Het probleem? Voor hen waren er lange tijd geen wedstrijden vanwege de coronapandemie. Voor de sporters is dat het worstcasescenario. Fabian Cancellara vertelt over zijn epidemiejaar, zijn meldpunt voor topsporters en de shock van topsporters. Het interview werd afgenomen door Andreas Haslauer van het bureau Shortcuts.
Meneer Cancellara, u reed meer dan 30.000 kilometer per jaar. De afgelopen weken moest u thuisblijven. Heb je je werkinstrument gemist?
Fabian Cancellara: “Nee, want ik zat bijna elke dag op de racefiets. Op mijn rollertrainer. Het was natuurlijk veel fijner geweest in de frisse lucht en in de natuur. Genieten van een afdaling van de Mont Ventoux of de Stilfser Joch zat er niet in. En het was niet zo slecht op de rol. Je moet blijven trappen, anders val je eraf. Hierdoor is het rijden op de wals efficiënter dan buiten.”
Wieso is het zo?
Fabian Cancellara: “De zogenaamde junkmiles of trashmiles – dus lege kilometers – bestaan niet. Er wordt niet uitgerold of iets dergelijks. Je trapt altijd, echt altijd.”
Is dat niet verschrikkelijk saai?
Fabian Cancellara: "Als ik meer actie tussen mijn eigen vier muren wil, dan gebruik ik gewoon een tang. In de virtuele wereld kan ik racen tegen wie dan ook op deze wereld of een ontspannen plezierritje maken. Trouw aan het motto: Alles kan, niets moet.”
Je moet wel een beetje fit blijven, de Beat the Best Chasing Cancellara races beginnen immers in het najaar. Hobby pedalers hebben de mogelijkheid om tegen je te racen. Hoewel plezier en plezier officieel voorop staan, willen de hobbywielrenners uiteindelijk maar één ding: jou verslaan!
Fabian Cancellara: "Laten we het zo zeggen: We blijven de races plannen. Dat hangt alleen af van het verdere verloop van het coronavirus. Het enige wat ik weet is dat ik er echt van geniet en dat ik nu al als een klein kind uitkijk naar de races. Natuurlijk ben ik, net als iedereen, ambitieus, maar ik wil het niet doen zoals ik deed toen ik een professional was. Vandaag sta ik veel relaxter aan de start."
Heb je geen slecht gevoel bij de planning?
Fabian Cancellara: “Enerzijds wil ik mijn verantwoordelijkheid naar mijn medemens waarmaken. Aan de andere kant wil ik de verwachting van de wielrenners die al maanden uitkijken naar de koers niet bederven. Uit eigen ervaring weet ik maar al te goed hoe het is om naar een bepaald doel toe te trainen. Ik wil dit doelpunt niet van hen of van mij afpakken."
In een interview zei je ooit dat iedereen een uitdaging nodig heeft...
Fabian Cancellara: “…ongeacht of je een atleet of een niet-atleet bent. U verhoogt geleidelijk uw prestaties naarmate het evenement of de wedstrijd nadert. Dat is hem. Het andere is dat je onderweg je mentaliteit op zoveel dingen aanscherpt. Ik wil je een voorbeeld geven. In 2006 stuurde Bjarne Riis, onze toenmalige teammanager bij Team Saxo Bank, ons naar zogenaamde survivalkampen in Noorwegen, Denemarken en Zuid-Afrika. Hij wilde niet dat we gewoon goede wielrenners waren. Hij wilde ook dat we groeiden als mensen met de taken en uitdagingen. "Je moet uit je comfortzone komen of het zal je perspectief en vrijheid beperken", zei hij.
Bijna geen enkele professional ter wereld heeft momenteel de mogelijkheid om te concurreren. Het EK voetbal werd afgelast, evenals de Olympische Spelen en alle andere grote evenementen.
Fabian Cancellara: “Voor elke atleet is dit het absolute worstcasescenario. Ik stel me voor dat het is alsof ik ergens in de oceaan zwem, maar ik weet niet waar ik heen moet kruipen - er is geen horizon in zicht. Ik zou gek worden. Maandenlang heb ik voorbereid, geleden en gekweld. En nu? Geen doel in zicht.”
Waarom is dit zo slecht voor een atleet?
“De sporter stemt alles af op één doel. Als zijn basis voor werk – en in veel gevallen ook zijn broodwinning – hem dan wordt ontnomen, weet hij niet wat hij moet doen.”
Wat is jouw advies? Je hebt tenslotte alles bereikt wat er tijdens je professionele carrière te bereiken valt. Maar tegelijkertijd alles meegemaakt wat men kan doormaken.
“Ik zou hem twee dingen adviseren. Ten eerste moet hij de situatie accepteren. Ten tweede, maak er het beste van. Als de atleet dit volgt, dan heeft hij al twee dingen goed gedaan. Dit klinkt natuurlijk allemaal volkomen logisch. De realiteit is echter dat veel topsporters al weken in shocktoestand verkeren.”
Wat moeten sporters ten koste van alles vermijden?
"Je moet jezelf fysiek en mentaal niet overbelasten. Want als het op een dag weer begint, missen ze de inhoud. Er zullen atleten zijn die sterker uit de crisis komen en anderen niet.”
Michael Phelps, de Amerikaanse zwemster, zei: "Als mij dat was overkomen, zou ik in paniek zijn geraakt door de onzekerheid. Als iemand die een aantal zeer diepe periodes van depressie heeft doorgemaakt en er nog steeds mee te maken heeft, hoop en bid ik dat al deze atleten in deze situatie geestelijke hulp krijgen.” Hij maakt zich zelfs zorgen dat sommige topsporters zichzelf schade berokkenen. Hij spreekt van zelfmoord.
"Daarom zou ik iedere topsporter aanraden om een betrouwbare psycholoog te raadplegen. Al houd ik niet zo van het woord psycholoog. "Mental Coach" vat het beter samen, denk ik."
Heb je er ooit een geraadpleegd tijdens je professionele jaren?
"Tijdens mijn zwakke fase in 2012 werkte ik met één. Niets lukte dat jaar van de epidemie, ik verzon de ene val na de andere. Ik was op vakantie met mijn gezin in Ticino - en op de een of andere manier was ik er niet echt. In ieder geval niet het hoofd. Ik kon niet met mijn kinderen in het water springen of wilde dingen met ze doen. Ik was niet meer de vrolijke vader."
Heb je een burn-out gehad?
“Ik was gewoon mentaal uitgeput. Ik was bijna depressief. Het duurde geen weken of maanden, maar dagenlang had ik het gevoel in een zwart gat te vallen en daar te blijven. Daarom kan ik elke sporter alleen maar aanraden om een mental trainer te benaderen en met hem samen te werken."
“Sporters zijn getraind om te onderdrukken. Daarom kunnen ze een bepaalde tijd best goed omgaan met onzekerheden", zegt psycholoog Valentin Markser in een interview. Maar hoe langer de aandoening aanhoudt, hoe groter het risico dat atleten overweldigd raken door angst.
"Niemand is perfect. Bijna iedereen heeft wel een rugzak te dragen. De één heeft nog te maken met zijn jeugd, de ander met ontslag of een sterfgeval. Om deze reden moet iedereen - en ik bedoel iedereen - zo snel mogelijk hulp zoeken als ze beseffen dat ze overweldigd zijn door deze huidige noodtoestand en het gewoon niet aankunnen. Zo zit ik momenteel met veel jonge sporters aan de telefoon en laat ik ze zien hoe ze uit hun lijden kunnen komen.”
Wat is uw advies voor de jonge professionals?
"Let niet op je pols en je hartslag, maar ga fietsen want het is de mooiste sport ter wereld. Luister naar jezelf. Wat wil je doen vandaag? Als je een antwoord hebt, doe het dan gewoon. Vergeet niet dat je een mens bent, geen robot.”
Dat zou je van jou kunnen denken: je bent tweevoudig olympisch kampioen, viervoudig wereldkampioen en meervoudig winnaar van de eendaagse klassiekers Parijs – Roubaix, “Milaan – Sanremo” en de legendarische Ronde van Vlaanderen. Maar wat doe je vandaag de hele dag, behalve young professionals mentaal ondersteunen in de crisis?
“Ik leid een geweldig leven zonder stress en zonder reizen. Dat was in ieder geval mijn plan tijdens mijn actieve tijd als wielrenner. Nu leid ik weer een stressvol leven met veel reizen (lacht). Maar zo heb ik het gekozen. Ik ben blij."
Waarom doe je jezelf dit aan?
"Alleen op de bank liggen is niet mijn ding. Dat is het nooit geweest en zal het ook nooit worden.”
Hoe ziet het dagelijks leven eruit bij Cancellara?
“Vanmorgen om half zeven opgestaan met mijn twee dochters en mijn vrouw Stefanie, daarna hebben we eerst een relaxed ontbijt gehad. Nu zitten we hier allebei om te praten. Direct daarna heb ik een vergadering. Tussen de middag wil ik weer thuis zijn om te lunchen met mijn gezin. En dan op de fiets.Als ik van de trainer stap, heb ik een espresso en een groot stuk taart verdiend. De dag wordt voor mij helemaal compleet als we met z'n vieren aan tafel zitten. Vanwege mijn carrière heb ik lang moeten wachten op dit gevoel van verbondenheid, op dit samenzijn. Nu geniet ik van elke seconde.”
U werkt het afgelopen jaar samen met het bedrijf Gore. Hoe kun je als voormalig professional een bedrijf in sportartikelen helpen?
“Zoals een wielrenner het laatste honderdste uit zichzelf kan halen, zo kan ook een succesvol merk het een of ander kleinigheidje nog verbeteren. Ik zal gewoon een klein beetje van mijn ervaring toevoegen. Nu heb ik mijn eerste collectie uitgebracht. Alle epische momenten die ik in de loop der jaren heb meegemaakt, zijn in het ontwerp verwerkt. Deze zijn allemaal te vinden in een zevenhoek, in de vorm van een kasseisteen. En daar moest ik overheen vliegen in de legendarische eendagsklassieker Parijs – Roubaix.”
Maar waarom zeven kasseien?
"Want ik heb zeven keer kunnen winnen bij een monument van de wielersport."
Heb je echt aan het ontwerp gewerkt?
“Vraag maar aan de ontwerpers daar. Ze zullen waarschijnlijk de kamer verlaten als ze me weer zien bellen (lacht). Ik zat echt met mijn vingers in alles."
Heeft u een voorbeeld alstublieft?
“Ik noteer gewoon alles wat in me opkomt. Als ik een rondje op de fiets doe en merk dat de nieuwe fietsbroek een millimeter minder omtrek aan de tailleband kan gebruiken, dan maak ik meteen een foto en stuur die naar de collega's in Feldkirchen. Omdat ik een beetje ervaring heb met fietsen.”
Je hebt in je carrière honderdduizenden kilometers afgelegd.
“Ik heb echt veel rondgereden, veel landen en culturen gezien en ervaren. Ik probeer nu dit kosmopolitische perspectief te integreren in stijl en functie.”
Wat betekent dat concreet?
"Tijdens onze professionele dagen hebben we onze truien vaak belasterd en gezegd: een vod is een vod. Met Gore is het het tegenovergestelde: de kwaliteit is uitstekend. Nu draait het allemaal om nuances. Is de naad op de schouder van het shirt niet misschien twee millimeter te laag? Past de tailleband van de broek na een paar duizend kilometer nog? Hebben we de juiste stof gekozen voor het juiste deel van de collectie? Deze vragen moeten worden beantwoord. Onze claim is duidelijk: we willen de beste wielerkleding ter wereld maken.”
Welke berg vind je helemaal niet leuk in de Tour de France?
"Toen ik niet fit was, haatte ik eigenlijk elke berg (grijnst). Echt iedereen. Berijd een berg zoals de Col du Tourmalet in de Pyreneeën of de Galibier in de Alpen in een groep renners van wereldklasse die slechts 65 pond wegen. Ik kan je vertellen: ze zijn niet alleen ongelooflijk steil, maar ook ongelooflijk lang. Dat doet alleen maar pijn. Je trapt en trapt en hebt het gevoel dat je er nooit komt.”
Bjarne Riis zei ooit dat je een van de weinige renners ter wereld bent die een ongelooflijk soepele stap heeft.
“Sinds mijn vader me op mijn twaalfde een Chesini-fiets gaf, kreeg ik gevoel voor trappen. Daarnaast ben ik altijd een absolute switchfreak geweest. Ik wist altijd wanneer ik een paar seconden voor mijn concurrenten op- of terug moest schakelen. Dat scheelde me enorm veel energie op de lange etappes. Ik gebruikte toen de kracht die ik had gespaard voor de aanvallen.”
Veel amateurwielrenners letten nauwgezet op hun voeding. Jij echter...
"... woog meestal 81, 82 kilo. Met dit gewicht kon ik gewoon de meeste druk op het pedaal genereren. Mezelf uithongeren was nooit een optie voor mij.”
Om kans te maken op het winnen van de Tour de France vroeg Aldo Sassi, de sportief directeur van haar toenmalige wielerploeg Mapei, haar om vijf kilo af te vallen.
"Als het mijn doel was geweest om de Tour de France te winnen, had ik nog meer moeten lijden dan ik al deed. Maar dit had niets te maken met de kwaliteit van leven. Voor mij was deze constante kwelling, deze constante verzaking, deze constante onthouding op een gegeven moment te veel. Mijn bijnaam Spartacus heb ik niet voor niets gekregen van Roberto Petito."
Wat bedoelt u?
"Liever op een dag de strijd aangaan en winnen dan drie weken lang strijden."
Net als met hun talrijke overwinningen zoals Parijs – Roubaix. De race wordt ook wel de hel van het noorden genoemd omdat hij kilometers over ruige kasseien gaat.
“Ondoordringbaar is mooi beschreven. Dit is echt een hel! Zeker in 2013. Ik had de beroemde eendagsklassieker al twee keer gewonnen: in 2006 en 2010. Ik voelde me echter een haas in die wedstrijd. Iedereen in de kopgroep zat achter me aan. Ik reed die dag voor mijn leven. Daarna was ik echter zo uitgeput dat ik na het passeren van de finishlijn niet meer op eigen benen kon staan. Bovendien moesten de organisatoren me zelfs steunen op weg naar de prijsuitreiking. Alle energie die in mijn lichaam zat, was eruit. Rien ne va plus – niets werkt meer.”
En vandaag? Willen je kinderen ook mee fietsen?
"Duidelijk! Ik ga vaak fietsen met mijn jongste dochter. Maar het is allemaal heel relaxed en speels. Het belangrijkste is dat ze het leuk vindt.”
Hoeveel kilo ben jij vandaag?
"90, 91, misschien 92. Maar het kan ook zijn dat het al 93 is. Mijn lichaamsgewicht is in ieder geval nog niet goed gedefinieerd. Daar heb ik nu genoeg tijd voor (grijnst)."
Welke andere doelen heb je?
“Ik wil mijn kast nooit hoeven te veranderen. De dingen die nu bij me passen, moeten over vijf of tien jaar nog steeds bij me passen. Dat is ambitieus, nietwaar?"
Laat een bericht achter